Astrid Lindgren z małej wsi w Smalandii trafiła do milionów domów na całym świecie, tworząc literackie królestwo dziecięcej wolności. Anna Kowalczyk odwiedziła miejsce, w którym dorastała ta niezwykła pisarka i w nowym odcinku „Brakującej połowy dziejów” opowie, jak życie jednej niepokornej kobiety zmieniło nasze myślenie o dzieciństwie i wychowaniu.

Wrześniowo-październikowy cykl o kobietach, które zmieniły edukację, kończymy opowieścią o Marii Grzegorzewskiej, która poświęciła się pracy na rzecz tych, których świat łatwo odsuwał na margines. Pedagożka, psycholożka i twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej. Kształciła nauczycieli empatii i odpowiedzialności, powtarzając: "Trzeba w każdym dziecku umieć dostrzec jego słaby punkt, który trzeba leczyć, i ten mocny - dzięki któremu można wydobyć z niego nieznane, a wielkie siły."

Przypominamy sylwetkę Ellen Key - szwedzkiej filozofki i pisarki, która ponad sto lat temu ogłosiła nadejście stulecia dziecka. To ona jako pierwsza powiedziała, że szkoła ma wychowywać przez miłość, nie przez kary, a dziecko ma prawo być sobą. Jej idee zainspirowały całe pokolenia - także Astrid Lindgren i jej Pippi Pończoszankę.

Ten odcinek naszego cyklu powstał w Rzymie. W mieście, gdzie ponad sto lat temu Maria Montessori otworzyła pierwszy Dom Dzieci - małą szkołę, która... zmieniła sposób myślenia o edukacji. To opowieść o kobiecie, która uwierzyła, że szkoła może uczyć nie posłuszeństwa, ale dążenia do wolności.

Stefania Sempołowska zajmowała się edukacją, wspierała więźniów politycznych, pisała o sprawach, które inni woleli przemilczeć. W tym odcinku naszego cyklu opowiadamy o jej pracy i codzienności - o tym, jak łączyła misję nauczycielki z działalnością społeczną w trudnych czasach przełomu XIX i XX wieku.

Faustyna Morzycka - popularyzatorka wiedzy, nauczycielka analfabetów, konspiratorka i działaczka oświatowa, której dramatyczne życie i śmierć stały się inspiracją dla Stefana Żeromskiego. Opowiadamy jej historię. Jan Peszek czyta fragmenty noweli "Siłaczka", bo najsłynniejsza nauczycielka polskiej literatury - miała swój pierwowzór w realnej postaci. 

Miała wszystko: talent, upór i międzynarodowe uznanie. A jednak, kiedy wróciła do wolnej Polski, drzwi do uniwersytetu zatrzasnęły się przed nią z hukiem. Jej historia pokazuje, jak trudno było kobietom wywalczyć sobie miejsce w nauce. I jak, mimo tego, kobiety pozostawiły w niej niezatarty ślad. Opowieść o Józefie Joteyko. 

Cecylia Plater-Zyberkówna – krewna słynnej Emilii Plater, konserwatystka w poglądach, a jednocześnie nieprawdopodobnie pracowita i skuteczna organizatorka. W Warszawie stworzyła pierwszą szkołę zawodową dla dziewcząt, a w Chyliczkach pod Piasecznem - szkołę gospodarstwa kobiecego. Pisała książki, prowadziła pogadanki, zakładała stowarzyszenia. Chciała, by kobiety były przede wszystkim dobrymi matkami i obywatelkami, ale dała im także solidne wykształcenie i narzędzia do samodzielności. O tym, co jej zawdzięczamy  i jakie można mieć do niej zastrzeżenia opowiadamy w odcinku naszego cyklu.

We wrześniu i październiku w naszym cyklu opowiadamy o kobietach, które zmieniły edukację. Bohaterką odcinka będzie Narcyza Żmichowska - pisarka, nauczycielka, konspiratorka. Przywódczyni Entuzjastek, pierwszej grupy feministycznej w Polsce. 

We wrześniu i październiku w naszym cyklu przyglądamy się kobietom, które zmieniły... edukację. Nie tylko w Polsce. Zaczynamy od o Klementyny z Tańskich Hoffmanowej – autorki najsłynniejszego poradnika wychowania dziewcząt w historii, która  - z pozoru niezwykle konserwatywna - otworzyła kobietom drogę do wykształcenia znacznie wykraczającego poza naukę "cnót niewieścich" i podobania się mężowi. A w dodatku... sama żyła jak chciała, stając się pierwszą polską zawodową pisarką. 

Kto z państwa już wekuje? A kto zawekował co miał lub miała do zawekowania? Trudno w to uwierzyć, ale umiejętność robienia przetworów to nie jest coś, co od zawsze mamy w genach albo rodzinnej tradycji. Jeszcze 100-150 lat temu w polskiej kuchni nie ceniono aż tak bardzo owoców i warzyw, a już naprawdę mało kto umiał się z nimi obchodzić tak, żeby przetrwały zimę. Aż przyszła ona - bohaterka dzisiejszego odcinka - Lucyna Ćwiercakiewiczowa.

Antoni Cierplikowski wymyślił i spopularyzował krótką fryzurę a la garsonne (na chłopczycę) - symbol nowoczesnej kobiecości i emancypacji. Pochodził z Sieradza, ale podbił Paryż, gwiazdy Hollywood i koronowane głowy zjeżdżały do jego salonów, a on sam dorobił się fortuny i sławy, choć dziś jest niemal zupełnie zapomniany. Antoine de Paris - kreator, wizjoner i rewolucjonista fryzjerstw, którego nożyczki przyniosły kobietom wolność i lekkość.

Gdy na polskich szosach trwa kolarski wyścig Tour de Pologne kobiet, warto przypomnieć tę, która wystartowała w swoim własnym wyścigu… ponad sto lat temu. Karolina Kocięcka - "latająca diablica" polskiego kolarstwa. Kobieta, która w XIX wieku biła mężczyzn na torze i samotnie wyruszyła rowerem z Warszawy do Paryża. Pionierka polskiego kolarstwa, która wyprzedziła swój peleton o całe stulecie.

Olga Drahonowska-Małkowska - wychowawczyni, organizatorka, współtwórczyni polskiego skautingu. Razem z mężem stworzyła ruch, który wychował pokolenia - a gdy on zginął, to ona poniosła go dalej.

Wyobraźcie sobie świat, w którym bladość była oznaką elegancji, a słońce kojarzyło się z ciężką pracą w polu. Wszystko zmieniło się w latach 20. XX wieku, gdy Coco Chanel powróciła z wakacji na Riwierze Francuskiej z wyraźnie złocistą skórą. w tym odcinku o tym, jak jedna kobieta odwróciła wielowiekowe kanony piękna oraz jak wraz z modą ewoluowała nasza wiedza o opalaniu: od fascynacji promieniami słońca, przez olejki i kremy z filtrem, aż po dzisiejszą świadomość zdrowotną.

Przenosimy się do początku XIX wieku, kiedy to pierwsza patentowana (dosłownie, bo był to pierwszy kobiecy patent w amerykańskiej historii) wynalażczyni - Mary Dixon Kies - opracowała nowatorski sposób wyplatania słomkowych kapeluszy. Jej pomysł pomógł kobietom zarabiać, gospodarce przetrwać embargo handlowe, a amerykańskiej modzie - rozkwitnąć bez Europy. Jak to się stało, że kapelusz roboczy stał się symbolem letniego stylu i emancypacji?

Kiedy Iga Świątek wznosiła w górę wymarzony puchar Wimbledonu, wiele osób przypomniało sobie, że tylko dwukrotnie wcześniej Polki były o krok od tego sukcesu - Agnieszka Radwańska 12 lat temu i Jadwiga Jędrzejowska przed 88 laty. W tym odcinku dowiadujemy się o pierwszej z wielkich polskich tenisistek - dziewczynie z robotniczego Podgórza, która zmieniła zasady gry i utorowała drogę Radwańskiej, Świątek i tysiącom dziewczyn, ale też chłopaków z niezamożnych środowisk, którzy wcześniej o uprawianiu tego elitarnego sportu mogli tylko pomarzyć.

Tym razem ruszamy w Tatry - śladami Heleny Dłuskiej: siostrzenicy Marii Skłodowskiej-Curie, pionierki kobiecego taternictwa, społeczniczki, publicystki i jednej z pierwszych obrończyń przyrody w Polsce. Jej życie to gotowy scenariusz na film: nielegalna wyprawa w góry, wspinaczki bez asekuracji, dramatyczny wypadek, polityczne zaangażowanie, samotność, emigracja - i tragiczna śmierć w Chicago.

Tym razem przeniesiemy się na początek XX wieku, kiedy kobiety wchodziły do morza w ciężkich, wełnianych tunikach i pantalonach, a odsłonięte kolano uchodziło za zgorszenie. Wtedy na scenę - i na plażę - weszła Annette Kellerman. Pływaczka, performerka, aktorka, a przy tym projektantka i bizneswoman, która jednoczęściowym kostiumem kąpielowym wywołała rewolucję.Z dziecięcej choroby wyszła dzięki sportowi, by potem bić rekordy, występować w oceanariach i filmach, a wreszcie stać się ikoną niezależności kobiet. Jej historia to opowieść o odwadze, wytrwałości i przekraczaniu granic - także tych stawianych kobiecemu ciału.Posłuchajcie, jak Annette Kellerman uwolniła kobiety od balastu „przyzwoitych” kostiumów i otworzyła drogę do wolności w wodzie - i poza nią.

Przenosimy się do XIX-wiecznej Europy i Ameryk, by opowiedzieć o kobiecie, która wyprzedziła swoją epokę - a nazywała się Felicita Vestvali. Była śpiewaczką operową, aktorką, celebrytką, a także bodaj pierwszą artystką o polskich korzeniach, która zdobyła sławę na światową skalę. Występowała w La Scali, czarowała nowojorską i meksykańską publiczność, grała Hamleta i Romea, a wśród jej wielbicieli znajdował się sam Abraham Lincoln. Vestvali była fenomenem - dysponowała niezwykłym głosem, słynęła z ról en travesti, czyli męskich partii granych przez kobiety, i odważnie kwestionowała obowiązujące normy płci i kobiecości. Żyła z niemiecką aktorką Elise Lund w długoletnim związku, razem wychowywały córkę i wspólnie występowały na scenie jako Romeo i Julia. Choć drwiono z jej wyglądu i "podejrzanej" niezależności, dla wielu może być dziś ikoną odwagi, osobistej wolności i queeru. Gość: prof. Piotr Szarota, praprawnuk i autor pierwszej biografii Vestvali.