Duchy, strachy, dybuki - dynie, kościotrupy - tak... tak... to już ten czas!
A że Szabat, a jak Szabat to czulent - w dodatku z duchem w roli głównej - to podrzucamy tu naszą AudioGadaninkę z "mrożącą krew" w żyłach historią z 1933 r.
Recz dotyczy czulentu, Mordki Mendla, ducha Pani Mendlowej i garnka Pani Szalitowej. Do tego ważną role odgrywa Rabin i dziesięciu prawowiernych Żydów, czyli minjan.
Ale po kolei - zacznijmy od czulentu!
Czulent to tradycyjna potrawa kuchni żydowskiej, spożywana w Szabat.
Z powodu czulentu czasami straszyły też duchy!
Dlaczego?
Posłuchaj niezwykłej historii, którą 8 grudnia 1933 roku opublikowała gazeta "Nowiny Codzienne", pod tajemniczym tytułem: "Za zepsucie czulentu straszyła go po śmierci. Duchy grożą zza grobu!".
Spodobała Ci się nasza historia?
Już wkrótce będziesz mógł wyruszyć z nami na spacery po dawnej żydowskiej Warszawie. Wypatruj naszych Audioprzewodników! które zabiorą Cię na spacery z wyobraźnią, po nie istniejącym już żydowskim świecie.
Zapraszamy! Polecamy!
Znajdziesz nas też na:
Izrael w kolorach tęczy - rozmowa z Janem Kirschenbaumem z TelAviJan o tym, czy Izrael jest w kolorach tęczy i czy ma wśród krajów Bliskiego Wschodu najbardziej postępowy stosunek wobec osób LBGTQ?
**********************************************************************************
I o tym, jak to jest, że w kraju wyznaniowym, w którym nie można wziąć ślubu cywilnego, a dozwolony ślub to ten u rabina– spotykanym obrazkiem jest widok dwóch mam lub tatusiów z dziećmi?
**********************************************************************************
O prawie antydyskryminacyjnym, prawie do dziedziczenia i adopcji dzieci, oraz co ma z tym wspólnego służba wojskowa?
**********************************************************************************
Oraz o tym czy społeczeństwo izraelskie jest tolerancyjne wobec osób LGBT i jak to się ma do społeczeństwa w Polsce?
I o tym, czy ze względu na brak tolerancji trzeba wyjechać do Izraela, żeby być sobą?
A także jak to się stało, że to właśnie w Ziemi Świętej, Tel Aviv Pride Parade jest jedną z największych tego typu parad na świecie?
I o tym, czy w Izraelu można zalegalizować homoseksualne związki partnerskie?
A także, czy Bogu nie przeszkadzają praktykujący homoseksualiści i czy gej może zostać rabinem?
I czy w społeczności ultraortodoksyjnych Żydów można spotkać geja lub lesbijkę?
Oraz czy w Izraelu występuje zjawisko pinkwashingu i co na ten temat myśli nasz gość?
A także, czy Tel Awiw jest „bańką” i "oddzielnym" izraelskim światem?
I o tym jak i z kim 
poznać Tel Awiw znany, a przede wszystkim mniej znany!
Zapraszamy! Polecamy!
Znajdziesz nas też na:
No jak to jak, odpowie większość z nas! Pierwsza myśl to oczywiście postać w długim czarnym chałacie, z długimi pejsami, okalającymi twarz, albo brodą do pasa, z jarmułką, lub czarnym kapeluszem na głowie no i oczywiście... Heloł...! - obowiązkowym dużym i zakrzywionym nosem!
Chasyd z pejsem, czy na pewno?
Ale, ale... czy na pewno nasze wyobrażenia są zgodne z prawdą? Postać z pejsami w czarnym chałacie, to zapewne chasyd, którego w dodatku kojarzymy z ortodoksją i zamierzchłymi czasami.
A tu proszę niespodzianka - ruch chasydzki powstał dopiero w 18 wieku - i na tamte czasy był ruchem bardzo nowatorskim, ba! ruchem, który był zwalczany przez tradycyjnych-religijnych Żydów, ruchem, który skłaniał się ku mistycyzmowi i odrzucał ortodoksję...
18 wiek, sami przyznacie, że jak na długą historię Żydów, to znowu nie tak dawno temu żeby przypisywać Chasydom, jedynie słuszny żydowski wygląd :-)))
Więc jak właściwie wygląda Żyd?
Kto choć raz w życiu był w Izraelu i widział tam zgromadzonych Żydów, którzy przybyli do tego kraju... z Uwaga! 120 tak...tak.. stu dwudziestu różnych państw, ten wie, że typowo żydowskiej twarzy, budowy ciała ani typowo żydowskiego wyglądu po prostu nie ma.
Czarnoskóry, jak Żyd
A co powiecie na to, że są Żydzi czarni? tak! czarnoskórzy kompletnie, nie tam jakaś mieszanka, domieszka, czy opcja - mulat!
Słyszeliście o Felaszach? i słynnej operacji Mosadu o kryptonimie "Mojżesz".
Nie? to posłuchajcie!
Zapraszamy! Polecamy!
Znajdziesz nas też na:
Z okazji Dnia Matki, zastanawiamy się - Kto jest Żydem?
Odpowiedź, nie jest oczywiście taka prosta i jednoznaczna, jak mogłoby się z pozoru wydawać, a i sami Żydzi często mają problemy z określeniem kto powinien należeć, lub nie należeć do ich wspólnoty.
Natomiast istnieje jeden niezaprzeczalny fakt - wg judaizmu - Żydem jest ten, kto urodził się z matki Żydówki! Koniec i kropka!
Matka - Żydówka
Jeśli matka jest Żydówką, a ojciec nie - dziecko z tego związku jest Żydem. Natomiast jeśli ojciec jest Żydem, a matka nie jest Żydówką - no cóż...dziecko Żydem nie jest!
Skomplikowane? ale czy na pewno...?
A jeśli chcesz poznać zawiłe meandry tego kto jest Żydem?
Dowiedzieć się co to jest Jom Miszpacha i jak wygląda Dzień Matki w Izraelu?
oraz co ma z tym wspólnego pewna 11-letnia dziewczynka pochodząca z Polski?
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki: Dzień Matki - czyli kto jest Żydem?
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy! Polecamy!
Gdyby ktoś z Was myślał, że Ziemia Święta wyczerpała już swój limit cudów, to śpieszymy poinformować, że cuda cudeńka, a właściwie cud najprawdziwszy, i to w dodatku w jednym z przenajświętszych miejsc na świecie, czyli Bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie, odbywa się już od prawie 1500 lat!
Co roku, w samym centrum prawosławnych obchodów wielkanocnych, odprawiana jest jedna z najstarszych i najbardziej tajemniczych ceremonii chrześcijańskich.
Co to za ceremonia, co to za cud?
Ano Cud Świętego Ognia!
W tym roku Cudu Świętego Ognia, możemy wypatrywać w sobotę 1 maja, przed rozpoczynającą się 2 maja, prawosławną Wielkanocą.
A jeśli chcesz wiedzieć, jak bez zapałek, zapalniczek i innych zapalnych gadżetów powstaje ten cud?
Jak przebiega Ceremonia Cudu Świętego Ognia i co mają z tym wspólnego 33 świece?
Zapraszamy do wysłuchania naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy! Polecamy!
Miłość, aż po Chupę!
Chupa to kluczowy przedmiot w relacjach damsko-męskich! W tradycji żydowskiej, bez Chupy nie ma ślubu!
Co to jest, więc ta tajemnicza Chupa?
i dlaczego bez swatki, ani rusz!
Jaką prowizję pobiera swatka
i dlaczego pan młody musi zerknąć pod welon zanim powie "tak"?
Dowiesz się z naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy! Polecamy!
Uwaga zakaz pisania na piasku!
W Szabat nie można pisać na piasku, na soli też :-) Żadne tam peace&love i Anka + Kuba = WNM :-)
Dlaczego? ano w Szabat, jak wiemy obowiązuje zakaz pracy. Obejmuje on 39 zabronionych prac, po hebrajsku nazywanych melachot.
Są to m.in. zakaz rozpalania ognia, darcia tkanin!
Uwaga! obdzierania ze skóry...hmm... zawiązywania i rozwiązywania węzłów, czy na ten przykład wycierania napisów.
Wśród tego "wachlarzyka" zakazów, znajduje się także zakaz pisania!
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki i poznaj więcej szabatowych ciekawostek!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Czy w Szabat wolno dłubać w nosie...?
Hm... generalnie to czynność, której raczej nie przystoi wykonywać - wszak zapewne nie jednemu w dzieciństwie już mama mawiała "Nie dłub w nosie.... boś nie prosię" - i nie chodzi tu wcale o to, czy prosię jest koszer, czy też nie :-)
Ale w aspekcie Szabatu, czynności ta, z zasady raczej nieprzystojna, nabiera wymiaru religijnego. No co zrobisz, jak nic nie zrobisz.... a już na pewno nie podłubiesz...
W Szabat zakazana jest praca, a czynności zakazanych w Szabat jest 39...ale...ale... czy na pewno?
Teoretycznie tak :-) Ale jak się dokładniej przyjrzeć, tej jakże istotnej sprawie, to się okaże, że nie wolno robić większości czynności, które wykonuje się w dzień powszedni.
Nie znaczy, to że w dzień powszedni jakby "dłubać" wolno :-) No ale tu o zasadach dobrego wychowania raczej mowa, a my przecież o Szabacie i jego religijnych aspektach :-)
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki i poznaj kilka szabatowych ciekawostek!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Jako, że jaja na horyzoncie, a od roku jakiś "niesforny psikus" robi sobie z nas ewidentne "jaja". Dziś nieco przedświątecznych jaj i lania... wody... oczywiście!
A jak "lanie" no to niechybnie pojawia się i papier. To również papier, na początku szaleństwa wirusowego, stał się gwiazdą internetów i "jajcarskich" memów wszelkich.
Nie wiedzieć czemu znikał z półek sklepowych, jak dajmy na to, te świeże jaja przed Wielkanocą, choć ewidentnie objawy choroby, dotyczyły, przecież innej niż dolna, części ciała... :-)
Na przedświąteczne szaleństwo, polecamy dziś zatem naszą Audio Gadaninkę dla podróżnych - o Zwyczajach toaletowych na świecie!
A jako, że jaja, Wielkanoc no i Szabat - to na koniec słów kilka z judaistycznego podwórka...
Wiecie, że religijny Żyd w Szabat nie może urwać papieru toaletowego do poczynienia czynności wiadomej?
Tak..tak.. ta czynności to Uwaga! praca! A jak wiemy w Szabat - każda praca pobożnemu Żydowi jest zakazana - także tego... urwanie papieru toaletowego jest nie koszer! zabronione - zakazane - koniec i kropka! Bóg widzi wszystko, nawet w toalecie!
Jak zatem radzą sobie pobożni Żydzi z tym, jakby nie patrzeć palącym problemem?
Aj Waj powiedziałaby Żyd i wielkie mi mecyje... rwą po prostu papier toaletowy w ilości sztuk, potrzebnej do wykonania, czynności tej jakże w szabas kłopotliwej, a kiedy? no przed Szabatem oczywiście!
Pogodnych, wesołych i radosnych Świąt dla wszystkich! Tych co kończą Pesach i tych którzy zaczynają Wielkanoc!
Szabat Szalom!
Chamec Wanted! czyli religijny szał sprzątania i poszukiwania Chamecu!
Świąteczne sprzątanie, hmm... któż nie wpada w jego sidła, szczególnie przed Wielkanocą. Dla jednych to przedświąteczny domowy horror dla drugich walka o tytuł perfekcyjnej, czy perfekcyjnego pana domu.
Podobnie jest w Izraelu przed Świętem Pesach, tyle że szał sprzątania trwa tam cały przedświąteczny tydzień, i myliłby się ten, kto by myślał, że tej czynności oddają się tylko Ci walczący o tytuł perfekcyjnego, czy perfekcyjnej...
W Izraelu sprzątanie jest traktowane śmiertelnie poważnie, a to wszystko z powodu złowrogo brzmiącego "chamecu"...
A jeśli chcesz wiedzieć, co to są strefy koszerne na Pesach!
Czy w Izraelu w Pesach kupisz pizzę, albo makaron!
Dlaczego Żydzi wyrzucają z domu whisky?
Co to jest chamec? i dlaczego wszyscy go szukają?
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Banksy jest na ustach wszystkich zainteresowanych streetartem. Ale także zwykłych śmiertelników, którzy słyszą co jakiś czas, o jego kontrowersyjnych dokonaniach, które lotem błyskawicy obiegają światowe serwisy informacyjne.
Do jego najsłynniejszych zaprezentowanych na murze prac należy "Dziewczynka przeszukująca żołnierza", czy kultowy już "Gołąbek pokoju, ubrany w kamizelkę kuloodporną".
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki: Banksy w Betlejem, czyli Make hummus not walls... i dowiedz się więcej!
Chcesz zobaczyć prace Banksyego w Betlejem? Zajrzyj tutaj:
https://feelfreetraveler.pl/banksy-w-betlejem-czyli-make-hummus-not-walls/
Zapraszamy!
Morze Martwe, czyli money...money...money...
Salary, czyli money... money... money... jak śpiewała Liza Minnelli - czy jednak na pewno?
Co ma wspólnego Liza Minnelli, salary i money z Morzem Martwym? ano okazuje się, że bardzo dużo!
Wybierając się do Izraela nad Morze Martwe - warto nieco bliżej przyjrzeć się historii soli!
Morze Martwe, czyli najniżej położone miejsce na Ziemi, dobroczynne błoto i największe naturalne SPA - to pierwsze skojarzenia jakie przychodzą nam do głowy na hasło Dead Sea!
No i oczywiści sól, dużo soli!
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki: Morze Martwe, czyli money...money...money... i dowiedz się więcej!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Pijany jak Żyd? Tak, ale tylko w Purim!
Święto Purim to najradośniejsze święto w kalendarzu żydowskim. Nazywane jest również "Żydowskim karnawałem", gdyż tego dnia dozwolone są ... ba! nawet nakazane - różne przebieranki i uciechy wszelkie.
Zazwyczaj wypada też w okresie trwania karnawału - umownie mówiąc chrześcijańskiego - zapewne stąd to skojarzenie.
W tym roku Purim wypada 25 lutego - i tradycyjnie - jak wszystkie święte żydowskie - zacznie się po zachodzie słońca i potrwa do zachodu słońca dnia następnego.
Pij do dna...!
W tym dniu religijny Żyd musi się upić do nieprzytomności, tak aby nie odróżniać przekleństwa na Hamana od błogosławieństwa na Mordechaja.
A kto to był ten Haman i dlaczego Żydzi rzucają na niego przekleństwo?
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki: Pijany jak Żyd...? i dowiedz się więcej!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
czyli awantura o ...drabinę i "mój jest ten kawałek podłogi"- "nie mówcie mi, więc co mam robić" !
Bazylika Grobu Pańskiego w Jerozolimie to dla Chrześcijan najważniejsze na świecie miejsce kultu. To tu znajduje się miejsce ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, czyli słynna Golgota, kamień namaszczenia, i najważniejsze z ważnych - Grób Pański - czyli miejsce gdzie wg tradycji został pochowany Jezus.
Kto nie marzył, żeby odwiedzić to najświętsze z przenajświętszych miejsc. Na samą myśl robi się jakoś nabożnie, podniośle i jakby trochę mistycznie - i kiedy już czujemy, że nadciąga sacrum - wtedy jak torpeda wpada... profanum, czyli ...święci, nie świeci braciszkowie...
Święci - nie święci braciszkowie!
Tak ... tak... czego to w ich wydaniu Bazylika Grobu Pańskiego nie widziała, burdy, awantury, pożary, a nawet ofiary śmiertelne! A wszystko to oczywiście w imię Boga i żarliwej, aż nadto jak widać, wiary :-)
Chcesz wiedzieć więcej? Posłuchaj naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Izrael w kolorach tęczy
Izrael, nazywany jest gejowską stolicą Bliskiego Wschodu. Coś nam tu zgrzyta? Kraj, wydawałoby sie na wskroś religijny. Ba! Kolebka trzech największych religii monoteistycznych świata! A jednak... Izrael to kraj kontrastów i paradoksów.
Bogactwo kolorów i barw Izraela
Państwo zbudowane na zasadach religijnych, w którym większość obywateli jest niewierząca, gdzie małżeństwa homoseksualne są legalne, a geje i lesbijki mogą adoptować dzieci. Kraj z bogatą mieszanką wielokulturową, gdzie inność, odmienność i różnorodność jest na porządku dziennym i jakoś z tym tygielkiem, a nawet tyglem kulturowym trzeba sobie radzić. Ale, czy "radzić" to dobre słowo? To bogactwo kolorów i barw Izraela, to chyba jeden z jego największych atutów!
Chcesz wiedzieć więcej? Posłuchaj naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Ratunku! Jestem Jezusem - czyli o syndromie jerozolimskim słów kilka...
Na tę dziwną chorobę zapada się tylko w jednym miejscu na świecie - w Jerozolimie!
Ustępuje ona błyskawicznie po opuszczeniu Ziemi Świętej i powrocie do domu. Najwcześniejsze objawy syndromu zostały udokumentowane już w średniowieczu.
Zapada na niego do 200 pielgrzymów - turystów rocznie!
Jak zostałem Jezusem - objawy
Początkowo występuje niepokój, pobudzenie, napięcie i inne nieswoiste symptomy.
Potem osoba taka pragnie oddzielić się od grupy lub rodziny i samotnie zwiedzać Święte Miasto. Następnie odczuwa potrzebę oczyszczania się, kompulsywnie myje się, czy obcina paznokcie.
Głos od Boga
Dotknięci syndromem zaczynają słyszeć głos Boga. Zazwyczaj zleca im ważną misję.
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki!
Znajdziesz nas też na:
Zapraszamy!
Funkcja naczelnego Kata II Rzeczpospolitej została powołana przez Ministerstwo Sprawiedliwości w 1926 roku, a powiedzmy, mało zaszczytna funkcja ta, przypadła Stefanowi Maciejowskiemu vel Alfredowi Kalt lub Alfredowi Kaltbaumowi - czyli pierwszemu cywilnemu katowi II Rzeczypospolitej!.
Stał się on szybko Katem celebrytą i postacią powszechnie znaną w społeczeństwie. np. poeta Władysław Broniewski pisał o nim w jednym ze swych wierszy: "Nie miał nigdy zastoju w przemyśle, pracowity kat Maciejowski".
Postać naszego kata celebryty występuje również w spopularyzowanej przez Stanisława Grzesiuka piosence ulicznej "Bal na Gnojnej" – „A kat Maciejewski tam, pod szubienicą, na Antosia czeka już”.
Szeroko o poczynaniach kata rozpisywali się też dziennikarze. O goryczach zawodu kata informuje m.in. prasa z 1935 roku, a to za sprawą pozwu jaki kat złożył przeciwko Skarbowi Państwa!
W niezwykłej skardze sądowej adwokat Cyprian Dembowski, występujący w imieniu kata Stefana Maciejewskiego, vel Alfreda Kalta przeciw Skarbowi Państwa żąda odszkodowania za uszkodzenia cielesne w związku z sensacyjnym, a nieznanym dotąd wypadkiem w czasie egzekucji....
A było to tak
Kat Maciejewski był wezwany do wykonania wyroku śmierci przez powieszenie na osobie krwawego bandyty Antoniego Błocha.
Potężnej kompleksji skazaniec zachowywał się w obliczu śmierci jak rozszalałe zwierzę. Nadomiar złego urwał się z postronka i rzucił się na stojącego przy szubienicy kata, którego kopnął w ... krocze.
Maciejewski omdlał, ale po pewnej chwili oprzytomniał i z tem silniejszą zawziętością, choć z największym trudem, wypełnił swój obowiązek.
Od tej pory pono niedomaga...
A jeśli chcesz wiedzieć na ile wycenił Kat swój uszczerbek na zdrowiu po okrutnym ciosie w krocze!
Co należało do wyposażenia jego stanowiska pracy i jakimi narzędziami zawodowymi dysponował?
Dlaczego "szewc bez butów chodzi" i ja Kat popełnił nieudane samobójstwo na skutek urwanego postronka od szubienicy?
Zapraszamy do wysłuchania naszej Audio Gadaninki "Pierwszy Kat Rzeczpospolitej i jego sądowe dylematy"!
Pierwsza bezszwową, lateksową prezerwatywę wymyślił Żyd. A właściwie chemik polsko-żydowskiego pochodzenia - Julius Fromm. Wynalazca technologii produkcji prezerwatyw z ciekłej gumy, czyli lateksu.
Uwaga! Technologii stosowanej powszechnie na całym świecie do dziś.
Swój wynalazek wprowadził na rynek śmiałymi i nowatorskimi - jak na owe czasy - hasłami reklamowymi: "Konkurencja pęka"! albo "Prędzej Ci serce pęknie"!
"Frommsy" były na ustach wszystkich, w kabaretach śpiewano o nich piosenki! Niekwestionowanym szlagierem stała się melodia - "Wchodzę jak Fromm"!
A jeśli chcesz poznać karierę Fromma od pucybuta, do milionera.
Dowiedzieć się jaka instrukcja obsługi była dołączana do prezerwatyw Fromma.
Dowiedzieć się dlaczego w Koninie stoi pomnik Prezerwatywy?
"Wejdź, jak Fromm"... i posłuchaj naszej Audio Gadaninki "Król Prezerwatyw i Konkurencja pęka"!
Co robi religijny Żyd po wyjściu z toalety?
Zapewne myje ręce, ale nie tylko…
Błogosławieństwa są podzielone na trzy kategorie:
· błogosławieństwa na spełnianie przykazań,
· błogosławieństwa na przyjemności i
· błogosławieństwa dziękczynne.
Hmm… no tak... Błogosławieństwo po skorzystaniu z toalety, zaliczymy chyba do błogosławieństw dziękczynnych? niektórzy na pewno …:-))))
No cóż Nie sposób się z tym nie zgodzić ...
Słuchaj naszej Audio Gadaninki Niezła Hucpa pt: "Co robi religijny Żyd po wyjściu z toalety ...!" i dowiedz się więcej! :-)
Zapraszamy!
Pejsy...długie, krótkie, kręcone, a może w formie loczka?
Po co Żydom pejsy?
Zapewne nie raz wzbudzały Wasze zainteresowanie kunsztowne pejsy u ortodoksyjnych Żydów? Niektóre prezentujące się nader zacnie, jedne w nieładzie, inne starannie ufryzowane, czy zalotnie dyndające przy uszach w formie równo uformowanego loczka.
Długie, krótkie, do pasa, czy za ucho - istna rewia pejsowej mody - co ciekawe spotykana tylko u mężczyzn - no właśnie, jak to właściwie z tymi pejsami jest. Moda Ci to, czy konieczność?
Pytań nasuwa się sporo: kręcą je na wałki, lokówkę, a może szczotkę? zastanawia się nie jedna elegantka. Można je golić, czy też nie?
Zbadaliśmy zatem sprawę pejsa i prezentuje się ona tak!
Posłuchaj naszej Audio Gadaninki i odkryj tajemnice Pejsa :-)
Chcesz zobaczyć rewię "pejsowej mody"?
Zajrzyj tutaj: https://feelfreetraveler.pl/