Konuğumuz Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Sedat Gündoğdu ile kendisinin de katıldığı ve şu an İsviçre’de devam etmekte olan Küresel Plastik Anlaşması Konferansı hakkında konuşuyoruz.
Konuğumuz Muzaffer Çorlu ile Brüksel'de görülen yeni bakterinin küresel ısınma ile ilişkisini ele alıyoruz.
Bu bölümde, Hiroşima ve Nagazaki atom saldırılarının 80. yıldönümünü anarak nükleer silahların insanlık üzerindeki kalıcı etkilerini, güncel savaş ve krizler bağlamında tartışıyoruz. Ayrıca Gazze’de derinleşen insani felaketi, uluslararası yardımın yetersizliğini ve yaklaşan “Küresel Kararlılık Filosu” girişimini ele alıyor; Kanada’daki orman yangınlarından Türkiye’deki göl kuraklıklarına uzanan çevre krizlerini, ABD Çevre Koruma Ajansı’na karşı açılan iklim davasını ve sivrisinek kaynaklı salgın risklerini değerlendiriyoruz.
Türkiye gündeminde sahte diploma skandalı, Meclis’te kurulan “Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi” Komisyonu’nun ilk toplantısı ve tartışmalı “tahdit kodu” uygulamalarıyla gündeme gelen mülteci hakları öne çıkıyor. Danimarka’daki Küçük Deniz Kızı heykeline dair sansür tartışmasına ve hayvanların orman yangınlarında yaşadıklarına da yer vererek, bölümü sonlandırıyoruz.
Aşırı sıcakların beyin ve sinir sistemi üzerindeki yıkıcı etkilerinden kontrolsüz Kanada yangınlarının ABD’ye taşıdığı dumana, BP’nin Brezilya açıklarındaki dev fosil yakıt keşfinden plastik kirliliğinin 1,5 trilyon dolarlık sağlık faturası ve İsrail-Gazze çatışmasının derinleşen açlık, su güvensizliği ve sivillere yönelik şiddetine kadar güncel krizleri konuşuyoruz Açık Gazete'de. Türkiye gündemindeuse Ankara’daki sahte diploma skandalı, PKK’nın fesih süreci için Meclis’te kurulacak komisyon, CHP’nin 21 ildeki saha çalışmaları ve iki MİT görevlisinin gizli operasyonla yurda getirildiği iddiası öne çıkarken; Çağatay Anadol’la söyleşimizde, Kanarya Adaları’nın sömürgeleştirilmesini bilimkurguyla anlatan “Bir Öte Gezegenin Fethi” metni Tolga Korkut’un sesinden kolonyalizmin ekolojik-kültürel yıkımını gözler önüne seriyor. Köşelerden Açık Bilinç'teyse Prof. Ünal Zenginobuz, Boğaziçi Üniversitesi’nde dört yıldır süren rektörlük krizini ve 2547 sayılı kanunun yarattığı yetkileri değerlendirerek üniversite özerkliği ve hukukun işleyişini tartışıyor.
Gazze’de can kaybı 60 bini aştı, açlıktan ölen çocuk sayısı 162’ye çıktı; Sidney’de 300 bin kişilik “Soykırıma Son Verin” yürüyüşü, Tel Aviv’de vicdani retçi gençlerin eylemi ve Time’ın Gazze kapağıyla Batı’nın riyakârlığını konuşuyoruz. Nordik kuşaktan Orta Doğu’ya 52 °C’lik rekor sıcaklıklar, Portekiz ve ABD batısındaki ateş bulutları ve 1,5 trilyon dolarlık plastik yükü iklim alarmını çalarken, Kilis’ten Suriye’ye açılan doğalgaz hattı “ekolojik felaket” etiketiyle tartışılırken sahte diploma skandalına ve CHP operasyonlarına uzanıyor; Meclis’in hukuki muammalarıyla, 210 STK’nın “sivil toplum dâhil olsun” çağrısıyla ve mevduatın %80’ini elinde tutan 2,2 milyon kişilik zengin azınlıkla sonlandırıyoruz. Haftanın Karikatürleri'ndeyse Netanyahu’nun “Ne soykırımı?” sorusunu, Andy Singer’ın ateş tufanını, Musa Kart’ın yangın rantını ve Gazze’li Safa O. Eet’in yürek burkan gölge masalını İzel Rozental'den dinliyoruz.
Eyyam-ı Bahur sıcaklarının İstanbul’dan Elazığ’a rekorları kırdığı, Portekiz ve Yunanistan’daki alev cephelerinden Kazdağları aktivistlerinin “yangın sistemi” eleştirilerine kadar iklim felaketlerinin sert yüzü masaya yatırılıyor; Gazze’de yardım kuyruğunda vurulan sivillerin sayısı artarken İsrail’e ilk silah ambargosunu ilan eden Slovenya ve B’Tselem’in “ülkemiz soykırım işliyor” çıkışı Batılı hükümetlerin ikiyüzlülüğünü sorgulatıyor.
ABD’nin 92 ülkeye yeni gümrük tarifeleriyle alevlenen ticaret savaşı, CHP lideri Özgür Özel’in Aksaray mitingi ve köşelerden İşte Böyle Canım'da da Hacettepe Kuir Araştırmaları Topluluğu’nun kapatılması kararıyla iç siyaset... Öte yandan sivil toplumun “Toplumsal Uzlaşı” çağrısı, Civicus’un Türkiye’yi “baskı altında” kategorisine yerleştirmesiyle buluşuyor. Tour de France’ı dördüncü kez kazanan Tadej Pogačar, VNL’de üst üste şampiyon olan İtalya, kadınlar EURO 2025 kupasını kaldıran İngiltere ve Galatasaray’ın 75 milyon €’luk Osimhen transferi köşelerden Spor Gündemi'nde, ayrıca Dünya Atletizm Federasyonu’nun tartışmalı cinsiyet testi zorunluluğu yeni bir eşik yaratıyor.
Kamçatka’daki 8,8’lik deprem ve tetiklediği tsunamiden Türkiye’nin Bursa-Aydın hattında on binlerce ağacı kül eden yangınlara, Fridays for Future’un COP30 öncesi dünya çapında grev çağrısına ve Amazonları petrol yatırımlarına açma girişimine kadar iklim krizinin çok katmanlı yansımalarını konuşuyoruz. Gazze’de açlıktan ölen çocuk sayısının 89’a yükseldiği, İsrail’e silah desteğini sürdüren Batılı hükümetlerin “riyâkârlığı” ve Demokrat Partili senatörlerle binlerce hahamın ateşkes çağrıları da gündemde. İç politikada CHP lideri Özgür Özel’in Silivri’de tutuklu Ekrem İmamoğlu’na desteği, maden işçilerinin “milli güvenlik” gerekçesiyle ertelenen grevi ve Terörsüz Türkiye Komisyonu tartışmaları öne çıkıyor. Ayrıca Altan Öymen’in radyo anıları, Nürnberg Hayvanat Bahçesi’nin babun katliamı, İsveç’te dilenciliği yasaklama önerisi, ABD’nin evsizleri zorla “tedavi merkezlerine” sevk planı, UNDP’nin yapay zekâ eşitsizliği uyarısı ve Rusya’daki yeni internet sansür yasası da radarımızda.
Açık Gazete'de -gene- doğal afetler, derinleşen insani krizler ve siyasal gerilimler...
Rusya’nın Kamçatka Yarımadası’nda meydana gelen 8.0 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen tsunami dalgaları, Japonya’dan Hawaii’ye kadar geniş bir bölgeyi alarma geçiriyor. Eşzamanlı olarak Avrupa, Orta Doğu ve Türkiye’de sıcaklık rekorları kırılıyor; orman yangınları Bulgaristan’dan İspanya’ya, Karabük’ten Antalya’ya uzanıyor. ABD’nin iklim değişikliği politikalarındaki geri adımları ve sera gazı düzenlemelerini iptal eden EPA kararı ise, küresel ekolojik krizin siyasal sorumluluğunu tartışmaya açıyor.
Gazze’de yaşanan insani felaketin boyutları daha da büyüyor: açlık nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı artarken, Refah sınır kapısında bekletilen yardım tırlarının içindeki gıdalar çürüyor. Lahey Grubu’nun İsrail’e karşı aldığı yaptırım kararına Türkiye’nin temkinli şerhleri, Fransa’nın Filistin’i tanıma niyeti ve artan sivil protestolar, uluslararası kamuoyunun çelişkili tavırlarını görünür kılıyor. Ayrıca Filistinli aktivistlerin hedef alınması, Boğaziçi Üniversitesi’nde akademik özerkliğin ihlali ve Türkiye’nin göçmen iade politikaları da gündemimizde.
Türkiye’de günlerdir süren orman yangınları, rekor sıcaklıklar ve hava kirliliği eşliğinde büyüyen iklim krizine karşı alınamayan önlemleri; İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik çok merkezli operasyonun ve sosyal medyadaki yangın paylaşımlarına dönük gözaltıların hukuk ve ifade özgürlüğü boyutlarını ele alıyoruz. Öte yandan Gazze’de derinleşen açlık, abluka ve zorla yerinden edilme süreci; Filistin için kurulan yeni küresel ittifakın çağrısı; Viyana’da toplanan ilk antisiyonist Yahudi kongresi; İsrail merkezli insan hakları örgütlerinin “soykırım” tanımlaması üzerine Chris Hedges’in yazısıyla İsrail'in Gazze’deki politikalarını ve uluslararası tepkileri kapsamlı biçimde değerlendiriyoruz. Açık Bilinç köşesinde ise Prof. Dr. Dost Öngür ile birlikte psikiyatri tarihini, ilaç kullanımını, antipsikiyatri hareketlerini ve “kişiye özel tedavi” olanaklarını tartışıyoruz.
50,5 dereceyi aşan sıcaklıklar ve art arda kırılan rekorlarla iklim krizinin yakıcılığına odaklanıyoruz. Bursa ve Karabük’te süren yangınlar, yetersiz müdahale kapasitesi, kamu kurumlarının bütçe kesintileri ve özelleştirilmiş altyapılarla birlikte ele alınırken, iklim krizini görmezden gelen siyasi yaklaşımı konuşuyoruz. Gazze’de açlık ve kuşatmanın derinleştiği, yardım konvoylarının engellendiği ve Handala gemisinin uluslararası sularda İsrail tarafından alıkonduğu günlerde, uluslararası hukukun çifte standardı ve cezasızlık düzeni mercek altına alınıyor. Filistinli çocukların şişelerle yardım göndermeye çalıştığı bir coğrafyada, George Abdullah’ın özgürlük çağrısı, Chris Ages’in yazısı ve Plantu’nun karikatürleri üzerinden etik, estetik ve siyasal direniş biçimlerini tartışıyoruz.
Türkiye’nin dört bir yanında etkili olan orman yangınları, aşırı sıcaklar ve su krizi karşısında alınamayan önlemleri; Gazze’de derinleşen abluka, kıtlık ve yerinden edilme sürecini; Porto Riko’nun ABD tarafından işgalinden günümüze sömürge ilişkilerini ve İtalya’da kabul edilen kadın cinayetlerine dair “femicide” yasasını ele alıyoruz. Nazım Hikmet’in vatandaşlıktan çıkarılışı ve 58 yıl sonra iadesi; Türkiye’deki siyasi gelişmeler ve hukuk ihlalleri; gazeteci ve karikatürist Hulki Onaran’ın vefat yıldönümü de gündemimizdeydi. Spor Gündemi'ndeyse Filenin Sultanları’nın turnuvaya veda edişi, Euro 2025 final eşleşmesi ve 2036 Olimpiyat adaylıkları vardı.
Türkiye genelinde etkili olan aşırı sıcaklar ve orman yangınlarında yaşanan can kayıplarını aktarıyor, Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nın iklim değişikliğine dair kararını ve bu kararın uluslararası hukuk açısından önemini değerlendiriyoruz. Gazze’deki açlık krizine ilişkin uluslararası yardım kuruluşlarının uyarılarını bildiriyor, Türkiye’de basın özgürlüğüne yönelik baskıların BİA raporundaki veriler ışığında son durumunu paylaşıyoruz.
Ayrıca Zeytinliklerin taşınmasını öngören yeni yasaya karşı bilimsel eleştirileri tartışıyor, denizlerde görülen kirlilik ve yeni petrol yataklarının keşfiyle ilgili gelişmeleri bildiriyoruz. İç politikada CHP’nin düzenlediği “Millet İradesine Sahip Çıkıyor” mitingleri, Cumartesi Anneleri’nden Emine Ocak’ın vefatı gündemde. Son olarak Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres’in iklim krizine dair son açıklamalarına yer veriyor, Afrika’daki enerji yatırımları eşitsizliğine ve adil geçiş ihtiyacına vurgu yapıyoruz. Köşelerden Sahiden'de Boğaziçi Üniversitesi’nde süren direnişi, öğrenci haklarına yönelik ihlalleri ve akademik özerkliğe dair gelişmeleri aktarıyoruz.
Britanyalı müzisyen Ozzy Osbourne’nu kaybetmemizi konuşarak başlıyoruz Açık Gazete'ye. Antalya Arkeoloji Müzesi’nin yıkım kararını Profesör Gül Işın ve Ali Bilge ile değerlendiriyor; müzenin mimari, kültürel ve toplumsal önemini gündemini konuştuktan sonra Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in fosil yakıt çağının sonuna ilişkin açıklamasını ve yenilenebilir enerji yatırımlarını ele alıyoruz. Türkiye’de ve Arktik bölgede yaşanan aşırı sıcakları, orman yangınlarını ve kentlere etkilerini konuşuyoruz.
Filistin’deki açlık krizini, İstanbul’da düzenlenen IDEF 2025 silah fuarı protestolarını ve gözaltıları bildiriyor, Gazze’de süren saldırılara yönelik uluslararası tepkileri, Kolombiya’daki zirvede alınan İsrail’e yaptırım kararlarını duyuruyoruz. Sudan’daki iç savaş, Suriye Süveyda’daki çatışmalar ve Kongo’daki ateşkes gelişmelerini izliyoruz. İran ile yeniden başlayacak nükleer görüşmeleri gündeme alıyor, Türkiye’de cezaevlerindeki kapasite fazlasına dikkat çekiyoruz. Son olarak, araştırmacı Phoebe Welton ile Avrupa’nın sınır politikalarını, Libya’daki gözaltı merkezlerini ve mülteci ölümlerine dair yürütülen mekânsal araştırmaları konuşuyoruz.
Konuğumuz Konda Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erdem ile Apaçık Radyo dinleyici araştırmasının sonuçlarını konuşuyoruz.
Akdeniz’den Kuzey Avrupa’ya uzanan rekor değerleri, Türkiye’de Bilecik ve Sakarya’daki orman yangınları, Rize Fındıklı’daki yeni maden arama girişimleri ve Brezilya’da Amazonları tehdit eden “ekosil” yasası ayrıntılı meteorolojik veriler ve alan tanıklarıyla tartışıyor ve ardından Gazze’de açlık politikasını, WHO’nun vurulan sağlık depoları uyarısını, Lahey Grubu’nun kısmen imzalanan planı ve İstanbul’daki IDEF 2025 fuarı öncesi protesto çağrılarını, insani hukuk ve savunma endüstrisi ekseninde değerlendiriyoruz.
Türkiye iç gündemindeyse İBB soruşturması kapsamında sekiz tutuklama, Van Barosu’nun “kurmaca haber” açıklaması, Bakırköy’deki CHP mitingi hazırlığı ve Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı’nın tutuksuz yargılama çağrısı öne çıkıyor. Köşelerden Açık Bilinç'te Prof. Selim Badur, Trump yönetiminin sağlık bütçesi kesintilerini ve aşı karşıtlığı etkilerini tıp verileriyle inceliyor; konuğumuz Aydın Erdem'le söyleşimizde ise Konda’nın 2025 Açık Radyo Dinleyici Araştırması bulguları, yüksek eğitim ve kültürel katılımla şekillenen dinleyici profilini ortaya koyuyor.
Küresel sıcak dalgaları, Türkiye’deki orman yangınları ve zeytinlikleri madenciliğe açan yeni düzenlemeyle büyüyen ekolojik kaygıları ele alıyoruz ilk olarak. ABD’de bilimsel iklim ölçümlerine ayrılan bütçelerin kısılması, Birleşmiş Milletler’in “yeni normal” tanımı ve Norveç’ten Vietnam’a uzanan afet haberleri, iklim krizinin güncel verileriyle aktarılıyor.
Gazze’de artan can kayıpları, yardım tırlarının sınırda bekletilmesi ve USAID depolarındaki gıdaların imha kararı bölümün uluslararası dosyasını oluşturuyor. Türkiye gündeminde TBMM’nin tatile girmesi, DEM Parti–CHP eksenli tartışmalar, Suruç katliamının 10. yılı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararına rağmen Kobani davası sanıklarının tahliye edilmemesi öne çıkıyor; ayrıca usta gazeteci ve eski CHP Genel Başkanı Altan Öymen'i anıyoruz.
