Kì-liân cheng-sîn ē phòa-pēⁿ, án-ne pēⁿ-in sī siáⁿ？Ū lâng kóng sī siū lâng éng-hióng, ū lâng kóng sī in-ūi ap-le̍k tōa, ū lâng kóng sī kha̍h-tio̍h-im. Chóng ū pah-pah-khoán ê khó-lêng, m̄ koh kám lóng ū iáⁿ？ Chit chi̍p lâi káng i-ha̍k siōng ū khó-lêng ín-khí cheng-sîn chèng-thâu ê in-sò͘. ================= 【pēⁿ-in-ha̍k 病因學】 “etiology” Miâ-sû, ē-sái piáu-sī teh gián-kiù pēⁿ-chèng khí-in siong-koan ê ha̍k-būn, eng-gí ê “etiology” mā ti̍t-chiap ū pēⁿ-in ê ì-sù. 【sio̍k-hoat-sèng 續發性】 “secondary” Hêng-iông-sû, piáu-sī chit-ê pēⁿ-chèng sī ū lēng-gōa chit-ê in-sò͘ ti̍t-chiap chō-sêng. 【goân-hoat-sèng 原發性】 “primary” Hêng-iông-sû, piáu-sī chit-ê pēⁿ-chèng bô-hoat-tō͘ chhōe—tio̍h pa̍t-ê goân-in. 【kah-chōng-sòaⁿ khòng-chìn 甲狀腺亢進】 “hyperthyroidism” Pēⁿ-miâ. Lâng ê kah-chōng-sòaⁿ ki-lêng kòe koân, tāi-siā ē kòe kiông, khó-lêng ē ín-khí tōa-ām-kui, thé-tāng kiám-khin, sim-thiàu kòe kín, làu-sái, sit-bîn, kín-tiuⁿ téng-téng piáu-hiān. 【chiam-bōng 譫妄】“delirium” Pēⁿ-miâ, piáu-sī lâng ê ì-sek kap sim-tì siū-tio̍h sin-thé pēⁿ-thiàⁿ kiáu-liáu, chō-sêng kip-sèng chiòng-gāi. 【lūi-kò͘-sûn 類固醇】 “steroid” Chit lūi io̍h-á, sio̍k-chheng “bí-kok sian-tan”. Kiat-kò͘ sêng e̍k-oân-sò͘-tông (testosterone), chú-iàu ū khòng-hoat-iām, chhiok-chìn sêng-tióng ê hāu-kó. Khó-lêng ē ín-khí sit-bîn, chêng-sū bô ún-tēng ê hù-chok-iōng. Ná bô pit-iàu bē-sái tn̂g-kî chia̍h. 【seng-bu̍t sim-lí siā-hōe bô͘-hêng 生物心理社會模型】 “biopsychosocial model” Chit chióng kái-sek pēⁿ-chèng khí-in ê lí-lūn. Tùi seng-bu̍t-ha̍k, sim-lí-ha̍k, siā-hōe-ha̍k saⁿ hong-bīn, thàm-thó bô kâng in-sò͘ án-nóa hō͘-siong éng-hióng chō-sêng pēⁿ-chèng. ================= Ná tùi lōe-iông a̍h-sī tâi-gí ū būn-tê, ē-sái kià tiān-chú phoe lâi chham góa thó-lūn. E-mail: csbkk.taigi@gmail.com 音樂製作：農村武裝青年-俐君 -- Hosting provided by SoundOn