วันนี้ตั้งคำถามว่าคนที่ควรเคารพเป็นอย่างไร โดยขยายความจากสัมมาทิฏฐิข้อที่สาม “การบูชาบุคคลที่ควรบูชามีผล”  ดังพุทธพจน์ “ปูชา จะ ปูชะนียา นัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง การบูชาบุคคลที่ควรบูชา เป็นมงคลอันสูงสุด” . การบูชา ประกอบด้วย 2 ด้านได้แก่ อามิสบูชา หมายถึงการบูชาด้วยสิ่งของ ทรัพย์ วัตถุ ปฏิบัติบูชาหรือธรรมบูชา  หมายถึงการปฏิบัติตามคำแนะนำ คำสั่งสอน ของบุคคลเหล่านั้น . ตัวอย่างของอามิสบูชา ดังเรื่องนี้  ครั้งหนึ่งใน “วิมานวัตถุ” เล่าถึงตอนที่พระโมคัลลานะไปเยี่ยม เทพธิดา เทวดาบนสวรรค์ ท่านเห็นวิมานของเทพธิดาท่านหนึ่งเต็มไปด้วยดอกสาละ จึงสนทนาถามตอบด้วยอยากรู้ว่าเทพธิดา ทำกุศลใดมา นางก็เล่าว่าเมื่อครั้งเป็นมนุษย์ตนเป็นคนรับใช้อยู่ในบ้านเศรษฐีท่านหนึ่ง เมื่อวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จมาเยือน แสดงธรรมอยู่ นางก็หลีกไปฟังธรรมใต้ต้นสาละ เก็บดอกไม้มาปู รวมถึงร้อยเรียง แล้วโปรยรับพระพุทธเจ้า จากนั้นตนก็สั่งสมบุญกุศลมาตลอดชีวิต ละจากโลกจึงได้ไปเกิดเป็นเทพธิดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์  . ปฏิบัติบูชา หมายรวมถึงคำพูด ด้วยความเคารพ การแสดงออกซึ่งความรักต่อกัน ตัวอย่างคุณแม่ผู้หนึ่งที่ไม่ค่อยมีเวลาให้ลูก ครั้นแค่เห็นสุนัขแม่ ลูกกำลังป้อนอาหารให้กัน ก็พลันคิดได้ว่า ขนาดสุนัข ยังรัก ยังมีเวลาที่ดูแลลูกของมัน แล้วเหตุใดเราจะมัวทำแต่งานโดยไม่มีเวลาแสดงความรักต่อลูก . “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย...”    . การบูชาด้วยธรรมเป็นเลิศสูงสุด เพราะเป็นการฝึกปฏิบัติตนให้ตั้งอยู่ในธรรม เราควรฝึกตั้งคำถามว่าเราจะบูชาใครไปเพื่ออะไร   . พระอรหันต์บางรูป เช่นพระพาหิยะ ถูกวัวขวิดตายอยู่ข้างถนน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าให้พาไปชำระร่าง แล้วให้ไปบรรจุพระธาตุในเจดีย์ ตั้งอยู่ในจุดที่ผู้คนมาสักการะบูชาได้ อย่างน้อยเมื่อคนพบเห็น ก็จะได้ระลึก นึกถึงคุณความดีของท่าน หากเราสามารถมองเห็นคุณความดีของใครได้ คนคนนั้นคือคนที่ควรค่าแก่การบูชา . ตอนที่เราแสดงความเคารพต่อบุคคลที่เราบูชา มือที่พนมยกสูงขึ้นเวลาเราน้อมไหว้ คืออาการที่เราพร้อมน้อมรับคุณความดีจากเค้ามาถึงเรา เป็นการลดทิฏฐิ อัตตา ตัวตนว่า “ฉันแน่ ฉันเก่ง ฉันยิ่งกว่าใคร” ออกไป      . สิ่งสำคัญที่สุด สำหรับการบูชาบุคคลที่ควรบูชา คือการที่เราเห็นคุณความดีของผู้อื่น พร้อมที่จะน้อมรับสิ่งดีๆของเค้ามาถึงเรา   . ในชีวิตจริงเราอาจต้องพบเจอกับบุคคลที่เราไม่ควรบูชา เช่นคนที่เสื่อมจากศีลธรรม ชักนำไปในทางที่ไม่ดี ซึ่งเราจำเป็นต้องหลีกห่าง ไม่อยู่ใกล้  . ในทางกลับกันหากเราเจอบุคคลที่ควรบูชา เราสามารถน้อมรับความคิดของเค้า เพื่อนำมาปรับ ประยุกต์ใช้ได้ ดังตัวอย่างโซนชาติตะวันตก แม้จะไม่พบเห็นธรรมเนียมการไหว้ครู หรือการแสดงความเคารพอย่างชัดเจนใดๆเหมือนชาวตะวันออก แต่จะเห็นว่าวิชาความรู้ต่างๆ ที่เป็นศิลปวิทยาการ เทคโนโลยีของเค้ามีความก้าวหน้า และได้รับการพัฒนาต่อยอดแนวคิด จนเกิดสิ่งใหม่ๆอย่างสม่ำเสมอ แสดงว่าลูกศิษย์ ผู้ที่ศึกษาต่อจากอาจารย์ นักวิทยาศาสตร์รุ่นเดิมๆ เค้ามีการสืบทอดความรู้ น้อมรับแนวคิดจนเข้าใจ จนสามารถต่อยอดเป็นความรู้ที่ทันสมัย และเป็นประโยชน์มากขึ้นตามมาได้ ดังจะเห็นตัวอย่างการทำวิทยานิพนธ์ หรือการค้นคว้าเพื่อวิจัยงานใดๆ ต้องมี Literature Review เพื่อเป็นการศึกษา อ้างอิงความรู้เก่า น้อมรับแนวคิดเดิมของคนที่ศึกษาแล้วประสบความสำเร็จมาก่อนหน้า เพื่อนำมาประยุกต์จนเกิดเป็นองค์ความรู้ใหม่ . วุฒิธรรม 4 ประการ เป็นหลักธรรมที่ทำให้เกิดความเจริญงอกงาม . 1.สัปปุริสสังเสวะ (คบสัตบุรุษ) หมายถึง “หาครูดีให้พบ” . 2. สัทธัมมัสสวนะ (ฟังธรรม) หมายถึง “ฟังคำครูให้ชัด” . 3. โยนิโสมนสิการะ (ตริตรองธรรม) หมายถึง “ตรองคำครูให้ลึก” . 4. ธัมมานุธัมมปฏิปัตติ (ปฏิบัติสมควรแก่ธรรม) หมายถึง “ทำตามครูให้ครบ” หากสามารถปฏิบัติตามหลักกวุฒิธรรม 4 แล้ว ถือเป็นการบูชาที่สมควรที่ชาวพุทธพึงปฏิบัติ