برای اطلاعات بیشتر میتوانید به سایت های زیر مراجعه کنید:
1. کنسرسیج
2. تهران پروستات
سرطان پروستات؛ آشنایی و پیشگیری
پروستات غده‌ای مردانه است که در جلوی مثانه و پشت روده قرار دارد و مجرای ادرار از آن عبور می‌کند. مانند سایر اعضای بدن، امکان دارد دچار سرطان شود. این بیماری اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است، که هم مزیت (امکان تشخیص زودهنگام با آزمایش) و هم عیب (بی‌توجهی به‌دلیل نبود علائم) به شمار می‌رود.
برخلاف بزرگی خوش‌خیم پروستات که علائم ادراری دارد، سرطان معمولاً از ناحیه محیطی غده آغاز شده و در ابتدا بی‌علامت است. در مراحل پیشرفته، علائمی مثل خون در ادرار یا منی، درد لگن، تکرر ادرار شبانه، سختی در دفع ادرار و احساس تخلیه ناقص مثانه ظاهر می‌شود. متاستاز به استخوان‌ها شایع‌ترین مسیر گسترش بیماری است، اما حتی در این حالت، طول عمر مناسبی برای بیمار قابل انتظار است.
عوامل خطر ابتلا:
سن: مهم‌ترین عامل؛ در افراد بالای ۷۰ سال بسیار شایع است.
سابقه خانوادگی و ژنتیک: جهش در ژن‌هایی مانند BRCA1/2 و سابقه در بستگان درجه یک، خطر را چند برابر می‌کند.
نژاد: در افراد آفریقایی‌تبار شایع‌تر و خطرناک‌تر است؛ در آسیایی‌ها شیوع کمتر است.
سبک زندگی: مصرف زیاد گوشت قرمز و چربی، چاقی و بی‌تحرکی ریسک را افزایش می‌دهد. رژیم سالم و ورزش منظم نقش پیشگیرانه دارند.
پروستاتیت مزمن و عفونت‌های مقاربتی: می‌توانند خطر را افزایش دهند.
الکل، دخانیات و ماری‌جوآنا: مصرف ماری‌جوآنا ریسک ابتلا و شدت بیماری را بیشتر می‌کند.
مشاغل مرتبط با مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها: خطر بالاتری دارند.
داروها و مکمل‌ها:داروهایی مانند متفورمین، آسپرین و ایبوپروفن ریسک را افزایش نمی‌دهند و گاهی محافظت‌کننده‌اند. ویتامین D در سطح نرمال مفید است، اما مصرف بیش از حد ویتامین B12 و اسید فولیک ممکن است مضر باشد. فیناستراید سطح PSA را کاهش می‌دهد و ممکن است تشخیص به‌موقع را به تأخیر بیندازد.
سایر نکات:
بزرگی خوش‌خیم پروستات یا تکرر ادرار به تنهایی خطر سرطان را افزایش نمی‌دهند.
روابط جنسی منظم به‌خصوص در جوانی می‌تواند خطر را کاهش دهد.
غذاهایی مانند کلم، چای سبز و گوجه‌فرنگی ممکن است تأثیر مثبتی داشته باشند.
غربالگری (تشخیص زودهنگام):هدف از غربالگری، تشخیص سرطان در مراحل اولیه و قابل درمان است. برای افراد بدون سابقه خانوادگی، غربالگری از ۵۰ سالگی و برای افراد با ریسک بالا از ۴۰ سالگی توصیه می‌شود. روش‌ها شامل:
آزمایش خون PSA: ساده ولی در برخی بیماران افزایش نمی‌یابد.
معاینه انگشتی از راه مقعد: روش سنتی و کاربردی.
سونوگرافی از راه رکتوم و MRI: دقیق‌تر از روش‌های دیگر، به‌ویژه MRI در صورت دسترسی مالی.
جمع‌بندی:در ۸۰٪ موارد، اگر سرطان پروستات زود تشخیص داده شود، کاملاً قابل درمان است. اصلاح سبک زندگی، توجه به سابقه خانوادگی و انجام غربالگری منظم می‌تواند نقشی حیاتی در پیشگیری و درمان به‌موقع این بیماری ایفا کند.